انواع تاسیسات ساختمانی را میتوان در دو دسته مکانیکی و الکتریکی تقسیمبندی کرد. هر کدام از این دو دستهبندی کلی خود به دستهبندیهای مختلف دیگر تقسیمبندی میشوند که، در ادامه به آنها میپردازیم. نقش هر یک به اضافه اجزای اصلی تاسیسات ساختمان را بررسی کرده و انواع آنها را نیز بیان میکنیم. مطالعه این مقاله به شما کمک میکند تاسیسات مختلف ساختمان، اهمیت و نقش آنها و اجزای مختلف هر کدام را بشناسید.
انواع تاسیسات ساختمانی |
تاسیسات مکانیکی |
تاسیسات الکتریکی |
1- تاسیسات ساختمانی مکانیکی
تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل موارد زیر میشوند:
تاسیسات حرارتی (گرمایشی و سرمایشی)
تاسیسات حرارتی ساختمان، نقش مهمی در ایجاد آسایش و سلامتی ساکنین ایفا میکنند. این تاسیسات شامل سیستمهایی برای گرم کردن محیط در فصل سرما و خنک کردن آن در فصل گرما میشوند. انواع مختلفی از سیستمهای گرمایشی و سرمایشی برای ساختمانها وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. انتخاب سیستم مناسب به عواملی مختلفی مانند نوع ساختمان، منطقه آب و هوایی، بودجه و سلیقه ساکنین بستگی دارد. برخی از رایجترین سیستمهای گرمایشی و سرمایشی ساختمان به ترتیب شامل شوفاژ، بخاری، گرمایش از کف و کولر آبی، کولر گازی و چیلر اشاره کرد.
تاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب)
تاسیسات بهداشتی ساختمان، شامل سیستمهایی برای تامین آب آشامیدنی و بهداشتی و دفع فاضلاب هستند. این تاسیسات نقش مهمی در حفظ سلامتی و بهداشت ساکنین ایفا میکنند. اجزای اصلی تاسیسات بهداشتی ساختمان شامل شبکه آبرسانی، لوازم بهداشتی و شبکه فاضلاب میشود.
تاسیسات گاز رسانی
تاسیسات گازرسانی ساختمان، شامل سیستمهایی برای انتقال و توزیع گاز طبیعی به داخل ساختمان و رساندن آن به وسایل گازسوز مانند بخاری، آبگرمکن و اجاق گاز است. این تاسیسات نقش مهمی در تامین گرمایش، پخت و پز و آب گرم مصرفی ساکنین ایفا میکنند. اجزای اصلی تاسیسات گازرسانی ساختمان شامل انشعاب گاز، کنتور گاز، لولههای گاز، شیرهای گاز، رگولاتور و مخزن گاز است.
تاسیسات استخر (استخر، جکوزی، سونا)
تاسیسات استخر، جکوزی و سونا، شامل سیستمهایی برای تصفیه، گرمایش، سرمایش، تهویه و گندزدایی آب استخر و جکوزی، و همچنین سیستمهایی برای گرمایش و تهویه سونا میشود. ین تاسیسات نقش مهمی در ایجاد شرایط مطلوب برای استفاده از این فضاهای تفریحی و ورزشی دارند. اجزای اصلی تاسیسات استخر، جکوزی و سونا شامل سیستم تصفیه، سیستم گرمایش و سرمایش، سیستم گندزدایی، سیستم روشنایی، سیستم تهویه و … است.
تاسیسات آتش نشانی ( اعلام حریق، اطفاء حریق)
تاسیسات آتش نشانی ساختمان، شامل سیستمهایی برای تشخیص و اعلام حریق و همچنین اطفاء حریق در مواقع بروز آتشسوزی است. این تاسیسات نقش مهمی در حفظ جان و مال ساکنین و افراد حاضر در ساختمان دارند. انواع سیستمهای اعلام حریق شامل سیستمهای اعلام حریق دود، سیستمهای اعلام حریق حرارتی، سیستمهای اعلام حریق گازی سیستمهای اعلام حریق ترکیبی می شوند. همچنین، انواع سیستمهای اطفاء حریق شامل سیستمهای اطفاء حریق آبپاش، سیستمهای اطفاء حریق گاز و سیستمهای اطفاء حریق پودری میشود.
تاسیسات و تهویه مطبوع در بیمارستان ( تاسیسات گازهای طبی)
تاسیسات و تهویه مطبوع در بیمارستانها نقشی حیاتی در حفظ سلامتی بیماران، کارکنان و بازدیدکنندگان ایفا میکنند. این تاسیسات باید به گونهای طراحی و اجرا شوند که، شرایط محیطی مناسب برای انجام اعمال جراحی، مراقبت از بیماران و ارائه خدمات درمانی فراهم شود. اجزای اصلی تاسیسات و تهویه مطبوع در بیمارستان شامل سیستمهای تهویه مطبوع، سیستمهای گرمایشی و سرمایشی، سیستمهای تصفیه هوا، سیستمهای توزیع هوا و سیستمهای کنترل میشوند.
تاسیسات سیستمهای بخار
سیستمهای بخار، از جمله سیستمهای تاسیساتی مهم در صنایع مختلف هستند که، از بخار آب برای تولید گرما، حرکت و یا انجام فرآیندهای مختلف استفاده میکنند. این سیستمها در نیروگاهها، کارخانجات صنعتی، بیمارستانها، و ساختمانهای مسکونی و تجاری کاربرد دارند. اجزای اصلی سیستمهای بخار شامل دیگ بخار، لولهها و اتصالات، شیرها و رگولاتورها و تجهیزات جانبی میشود.
طراحی و اجرا در تاسیسات پله برقی و آسانسور
طراحی و اجرای تاسیسات پله برقی و آسانسور، امری تخصصی و پیچیده است که نیاز به دانش و مهارت فنی بالا دارد. این تاسیسات نقش مهمی در جابجایی افراد در ساختمانها ایفا میکنند و باید با بالاترین سطح ایمنی و کیفیت ساخته و نصب شوند.
طراحی و اجرا در تاسیسات آبنما و فواره
آبنماها و فوارهها از دیرباز به عنوان عناصر تزئینی و زیبا در باغها، محوطهها و ساختمانها مورد استفاده قرار گرفتهاند. این المانهای آبی نه تنها جلوه زیبایی به فضا میبخشند، بلکه میتوانند صدای دلنشین آب و حس آرامش را نیز به ارمغان بیاورند. طراحی و اجرای تاسیسات آبنما و فواره، امری تخصصی است که نیاز به دانش و مهارت فنی در زمینههای مختلفی مانند هیدرولیک، برق، مکانیک و معماری دارد.
2- تاسیسات ساختمانی الکتریکی
تاسیسات ساختمانی الکتریکی شامل موارد زیر است:
منبع تغذیه و توزیع
منظور از منبع تغذیه و توزیع تاسیسات ساختمانی الکتریکی، مجموعهای از تجهیزات و اجزاء است که وظیفه تامین و توزیع برق در یک ساختمان را بر عهده دارد. تابلو برق اصلی، تابلوهای فرعی، کابلها و سیمها، پریزها و کلیدها و سیستم ارتینگ از اجزای اصلی آن هستند.
سیستمهای اطلاعاتی و مخابراتی
در کنار تاسیسات الکتریکی سنتی که وظیفه تامین و توزیع برق در ساختمان را بر عهده دارند، سیستمهای اطلاعاتی و مخابراتی نیز نقش مهمی در ساختمانهای امروزی ایفا میکنند. این سیستمها شامل شبکههای کامپیوتری، سیستمهای تلفن، سیستمهای اعلام حریق، سیستمهای دوربین مداربسته و سیستمهای کنترل دسترسی میشوند.
سیستمهای کنترل
سیستمهای کنترل، مجموعهای از تجهیزات و نرمافزارها هستند که وظیفه کنترل و مدیریت تجهیزات مختلف الکتریکی در یک ساختمان را بر عهده دارند. این سیستمها میتوانند به طور قابلتوجهی در مصرف انرژی، افزایش آسایش ساکنین و ارتقای ایمنی ساختمانها موثر باشند. انواع سیستمهای کنترل تاسیسات ساختمانی الکتریکی شامل سیستمهای کنترل روشنایی، سیستمهای کنترل تهویه مطبوع، سیستمهای کنترل موتورخانه و سیستمهای مدیریت ساختمان هستند.
سیستمهای امنیتی و دسترسی
امنیت و دسترسی ساکنین به بخشهای مختلف ساختمان، از جمله مهمترین الزامات در طراحی و اجرای تاسیسات ساختمانی الکتریکی است. انواع سیستمهای امنیتی و دسترسی تاسیسات ساختمانی الکتریکی شامل سیستمهای کنترل دسترسی، سیستمهای اعلام حریق، سیستمهای دوربین مداربسته و سیستمهای دزدگیر میشوند.
سیستمهای تشخیص و زنگ خطر
سیستمهای تشخیص و زنگ خطر، نقش مهمی در ایمنسازی ساختمانها در برابر خطرات مختلف مانند آتشسوزی، نشت گاز، دود و سایر موارد اضطراری ایفا میکنند. این سیستمها با تشخیص به موقع خطر و هشدار به ساکنین، میتوانند به تخلیه سریع و امن ساختمان و جلوگیری از تلفات جانی و مالی کمک کنند. از میان انواع سیستمهای تشخیص و زنگ خطر میتوان به سیستمهای اعلام حریق، سیستمهای تشخیص نشت گاز، سیستمهای اعلام سرقت و سیستمهای اعلان خطر اضطراری اشاره کرد.
روشنایی داخلی و خارجی
روشنایی مناسب، یکی از مهمترین عوامل در ایجاد فضایی دلنشین، زیبا و کاربردی در ساختمانها است. تاسیسات روشنایی داخلی و خارجی ساختمان، باید به گونهای طراحی و اجرا شوند که علاوه بر تامین نور کافی، از نظر زیباییشناسی نیز مطلوب باشند. انواع منابع روشنایی ساختمان شامل لامپهای رشتهای، لامپهای فلورسنت، لامپهایLED و چراغهای COB میشود.
سوالات متداول