تهویه مطبوع چیست؟ (انواع سیستم تهویه مطبوع)

تهویه مطبوع چیست؟ تهویه مطبوع فرآیندی است که، برای کنترل دما، رطوبت، کیفیت هوا و فشار هوا در یک فضای داخلی، مانند یک خانه، آپارتمان، ساختمان اداری یا تجاری استفاده می‌شود. هدف از تهویه مطبوع ایجاد محیطی راحت و سالم برای افراد حاضر در آن فضا است. انواع سیستم‌های تهویه مطبوع را می‌توان بر اساس درجه حرارت، سیال و مکان نصب تقسیم‌بندی کرد که، در ادامه انواع هر یک را بررسی می‌کنیم.

هر کدام از انواع سیستم‌های تهویه مطبوع مزایا و معایب خود را دارند و این به نوع کاربرد شما بستگی دارد که، کدام مورد را انتخاب کنید. مطالعه این مقاله در شناخت انواع سیستم‌های تهویه مطبوع، مزایا و معایب آن به شما کمک می‌کند.

انواع سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت	زمستانی و تک فصلی گرم کننده
	تابستانی و تک فصلی سرد کننده
	دو فصلی گرم و سرد کننده
انواع سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال	سیستم‌های تهویه مطبوع تمام هوا
	سیستم‌های تهویه مطبوع آب و هوا
	سیستم‌های تهویه مطبوع تمام آب
انواع سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس اندازه و محل نصب	سیستم‌های تهویه مطبوع محلی
	سیستم‌های تهویه مطبوع ناحیه ای
	سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی

انواع سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت

انواع سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس درجه حرارت شامل موارد زیر می‌شوند:

زمستانی و تک فصلی گرم کننده

سیستم‌های تهویه مطبوع زمستانی، که به عنوان سیستم‌های گرمایشی یا سیستم‌های تک فصلی گرم کننده نیز شناخته می‌شوند، برای تامین گرمایش در طول فصل زمستان طراحی شده‌اند. این سیستم‌ها بر خلاف سیستم‌های تهویه مطبوع دو فصلی، قابلیت خنک کنندگی در فصل تابستان را ندارند. انواع مختلفی از سیستم‌های گرمایشی تک فصلی وجود دارند که، هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. برخی از رایج‌ترین انواع این سیستم‌ها عبارتند از:

• سیستم‌های گرمایش مرکزی: این سیستم‌ها از یک دیگ بخار یا پکیج دیواری برای گرم کردن آب یا هوا استفاده می‌کنند و سپس گرمای تولید شده را از طریق کانال‌ها به فضاهای مختلف ساختمان هدایت می‌کنند.
• بخاری‌ها: بخاری‌ها انواع مختلفی دارند، از جمله بخاری‌های گازی، بخاری‌های برقی و بخاری‌های نفتی. آنها گرمای مستقیم را به فضای مورد نظر منتقل می‌کنند.
• شومینه‌ها: شومینه‌ها از سوزاندن چوب یا سایر سوخت‌ها برای تولید گرما استفاده می‌کنند.
• پمپ‌های حرارتی: پمپ‌های حرارتی از گرمای محیط بیرون برای گرم کردن فضای داخل ساختمان استفاده می‌کنند.
  انتخاب نوع سیستم گرمایشی مناسب برای شما به عوامل مختلفی از جمله آب و هوا، متراژ ساختمان، بودجه و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد.

مزایای سیستم‌های گرمایشی تک فصلی شامل موارد زیر است:

• هزینه کم‌تر
• نصب ساده‌تر
• نگهداری کم‌تر

از معایب سیستم‌های گرمایشی تک فصلی نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم وجود قابلیت خنک کنندگی
• مصرف انرژی بالا: برخی از انواع سیستم‌های گرمایشی تک فصلی، مانند بخاری‌ها، می‌توانند مصرف انرژی بالایی داشته باشند.
• آلودگی هوا: برخی از سیستم‌های گرمایشی، مانند شومینه‌ها، می‌توانند آلاینده‌هایی را به داخل هوا منتشر کنند.

تابستانی و تک فصلی سرد کننده

سیستم‌های تهویه مطبوع تابستانی، که به عنوان سیستم‌های سرمایشی یا سیستم‌های تک فصلی سرد کننده نیز شناخته می‌شوند، برای خنک کردن فضا در طول فصل تابستان استفاده می‌شوند. انواع مختلفی از سیستم‌های سرمایشی تک فصلی وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. برخی از رایج‌ترین انواع این سیستم‌ها شامل موارد زیر است:

• کولرهای آبی: کولرهای آبی از تبخیر آب برای خنک کردن هوا استفاده می کنند.
• کولرهای گازی اسپلیت: کولرهای گازی اسپلیت از یک واحد خارجی و یک واحد داخلی برای خنک کردن هوا استفاده می‌کنند.
• کولرهای پنجره‌ای: کولرهای پنجره ای در داخل قاب پنجره نصب می‌شوند و هوای گرم را از داخل به بیرون و هوای خنک را از بیرون به داخل هدایت می‌کنند.
• کولرهای قابل حمل: کولرهای قابل حمل را می‌توان به راحتی از مکانی به مکان دیگر جابجا کرد.

مزایای سیستم‌های سرمایشی تک فصلی شامل هزینه، نصب و نگهداری کم‌تر و کم هزینه‌تر است. در کنار این مزایا، معایب آن شامل نداشتن قابلیت گرمایش، مصرف بالای انرژی و افزایش رطوبت هوا است.

دو فصلی گرم و سرد کننده

سیستم‌های تهویه مطبوع دو فصلی، که به عنوان سیستم های تهویه مطبوع کامل نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند هم در فصل زمستان فضا را گرم و هم در فصل تابستان آن را خنک کنند. این سیستم‌ها از نظر عملکرد مشابه سیستم‌های تک فصلی هستند، با این تفاوت که اجزای اضافی برای گرمایش یا خنک کردن هوا را نیز دارند. دو نوع اصلی سیستم تهویه مطبوع دو فصلی وجود دارد:

• سیستم‌های اسپلیت: سیستم‌های اسپلیت دو فصلی از یک واحد خارجی و یک واحد داخلی برای گرمایش و سرمایش هوا استفاده می کنند. واحد خارجی شامل یک کمپرسور، یک کندانسور و یک فن است. واحد داخلی شامل یک اپراتور و یک فن است.
• سیستم‌های پکیج: سیستم‌های پکیج دو فصلی تمام اجزا را در یک واحد که معمولا روی پشت بام یا در فضای بیرونی ساختمان نصب می‌شود، قرار می‌دهند. مزایای سیستم‌های تهویه مطبوع دو فصلی شامل موارد زیر است:
• قابلیت گرمایش و سرمایش
• کارایی: سیستم های دو فصلی می‌توانند از نظر مصرف انرژی کارآمدتر از سیستم‌های تک فصلی باشند، زیرا از یک واحد برای گرمایش و سرمایش استفاده می‌کنند.
• فضای کم‌تر: سیستم‌های دو فصلی معمولا فضای کم‌تری نسبت به دو سیستم مجزا برای گرمایش و سرمایش اشغال می‌کنند.

معایب سیستم‌های تهویه مطبوع دو فصلی شامل هزینه بالا، نصب پیچیده‌تر و نیاز به نگهداری بیش‌تر است.

انواع سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس سیال

سیستم‌های تهویه مطبوع را می‌توان بر مبنای نوع سیال نیز به صورت زیر دسته‌بندی کرد:

سیستم‌های تهویه مطبوع تمام هوا

سیستم‌های تهویه مطبوع تمام هوا، که به عنوان سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی یا AHU نیز شناخته می‌شوند، نوعی سیستم تهویه مطبوع هستند که برای کنترل دما، رطوبت، کیفیت هوا و فشار هوا در یک ساختمان کامل یا بخش‌های بزرگ آن طراحی شده‌اند. این سیستم‌ها از اجزای مختلفی از جمله واحد هواساز کانال‌ها، دمنده‌ها، دریچه‌ها و کنترل‌کننده‌ها تشکیل شده‌اند.

مزایای سیستم‌های تهویه مطبوع تمام هوا شامل موارد زیر است:

• کنترل دقیق:کنترل دقیق دما، رطوبت، کیفیت هوا و فشار هوا را در تمام نقاط ساختمان
• کیفیت هوای بهتر: حذف آلاینده‌ها، گرد و غبار و ذرات معلق را از هوا
• کارایی: از نظر مصرف انرژی کارآمد هستند، به خصوص اگر از کنترل‌کننده‌های هوشمند و سیستم‌های بازیابی حرارت استفاده شود.
• انعطاف‌پذیری: قابل استفاده برای انواع مختلف ساختمان‌ها و کاربردها

معایب سیستم‌های تهویه مطبوع تمام هوا شامل هزینه بالا، فضای اشغالی زیاد، نگهداری و پیچیدگی بالا می‌شود.

سیستم‌های تهویه مطبوع آب و هوا

سیستم‌های تهویه مطبوع آب و هوا، که به عنوان سیستم‌های چیلر-فن کویل نیز شناخته می‌شوند، نوعی سیستم تهویه مطبوع هستند که از آب سرد برای خنک کردن هوا در داخل ساختمان استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها از اجزای مختلفی از جمله چیلر، فن کویل، پمپ آب، لوله کشی و کنترل‌کننده‌ها تشکیل شده‌اند.

مزایای سیستم‌های تهویه مطبوع آب و هوا شامل کارایی بالا، فضای اشغالی کم، انعطاف‌پذیری و کنترل دقیق دما می‌شود. معایب آنها نیز شامل هزینه بالا، نگهداری، پیچیدگی و پتانسیل نشت آب است.

سیستم‌های تهویه مطبوع تمام آب

سیستم‌های تهویه مطبوع تمام آب، که به عنوان سیستم‌های چیلر-هیدرونیک نیز شناخته می‌شوند، نوعی سیستم تهویه مطبوع هستند که از آب سرد برای گرمایش و سرمایش فضاهای مختلف در یک ساختمان استفاده می‌کنند. مزایای سیستم‌های تهویه مطبوع آب و هوا شامل کارایی بالا، فضای اشغالی کم، انعطاف‌پذیری، قابلیت اطمینان و کنترل دقیق دما می‌شود. معایب آنها نیز شامل هزینه بالا، پیچیدگی، نیاز به فضای اضافی برای مبدل‌های حرارتی و پتانسیل نشت آب است.

انواع سیستم‌های تهویه مطبوع بر اساس اندازه و محل نصب

در نهایت بر اساس اندازه و محل نصب، سیستم‌های تهویه مطبوع شامل انواع زیر هستند:

سیستم‌های تهویه مطبوع محلی

سیستم‌های تهویه مطبوع محلی، به عنوان سیستم‌های تهویه مطبوع مینی اسپلیت، سیستم‌های اسپلیت بدون کانال یا سیستم‌های تهویه مطبوع تک نقطه‌ای نیز شناخته می‌شوند. این سیستم‌ها برای گرمایش و سرمایش یک فضای خاص، مانند یک اتاق یا یک منطقه کوچک، طراحی شده‌اند. سیستم‌های تهویه مطبوع محلی از دو واحد مجزا تشکیل شده‌اند:

• واحد خارجی: واحد خارجی شامل یک کمپرسور، یک کندانسور و یک فن است. این واحد در فضای بیرونی ساختمان نصب می‌شود.
• واحد داخلی: واحد داخلی شامل یک اواپراتور و یک فن است. این واحد در داخل فضایی که می‌خواهید گرم یا سرد کنید نصب می‌شود.

از مزایای سیستم‌های تهویه مطبوع محلی می توان به نصب آسان، فضای اشغالی کم، انعطاف‌پذیری، کنترل مستقل، کارایی و قیمت مناسب آنها نام برد. معایب سیستم‌های تهویه مطبوع محلی نیز شامل ظرفیت محدود، سر و صدا، ظاهر واحد خارجی ناخوشایند و نیاز به سوراخکاری دیوار می‌شود.

سیستم‌های تهویه مطبوع ناحیه‌ای

سیستم‌های تهویه مطبوع ناحیه‌ای، که به عنوان سیستم‌های تهویه مطبوع چند زون یا سیستم‌های تهویه مطبوع VRF نیز شناخته می‌شوند، نوعی سیستم تهویه مطبوع هستند که برای گرمایش و سرمایش چندین فضای مجزا در یک ساختمان طراحی شده‌اند. این سیستم‌ها از اجزای مختلفی از جمله واحد خارجی، واحدهای داخلی، لوله کشی، مبرد و کنترل‌کننده‌ها تشکیل شده‌اند. مزایای سیستم‌های تهویه مطبوع ناحیه‌ای شامل کارایی، کنترل دقیق دما، انعطاف‌پذیری، فضای اشغالی کم و ظاهر شیک و مدرن می‌شود. این سیستم‌ها معایبی از قبیل هزینه بالا، پیچیدگی، نیاز به فضای اضافی برای واحد خارجی و پتانسیل نشت مبرد دارند.

سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی

سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی، که به عنوان سیستم‌های تهویه مطبوع تمام هوا یا AHU نیز شناخته می‌شوند، نوعی سیستم تهویه مطبوع هستند که برای کنترل دما، رطوبت، کیفیت هوا و فشار هوا در یک ساختمان کامل یا بخش‌های بزرگ آن طراحی شده‌اند. مزایای سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی شامل کنترل دقیق، کیفیت هوای بهتر، کارایی و انعطاف‌پذیری است. هزینه بالا، فضای اشغالی زیاد، نگهداری و پیچیدگینیز از معایب آنهاست.

نحوه کار سیستم تهویه مطبوع

سیستم‌های تهویه مطبوع با خنک کردن یا گرم کردن هوا و تنظیم رطوبت آن، دمای مطلوب را در داخل ساختمان ایجاد می‌کنند. نحوه عملکرد این سیستم‌ها به نوع سیستم بستگی دارد، اما به طور کلی شامل مراحل زیر می‌شود:

1. دریافت هوای ورودی: هوای تازه از طریق دریچه‌های ورودی به داخل سیستم کشیده می‌شود. در سیستم‌های مرکزی، این هوا به واحد هواساز (AHU) منتقل می‌شود.
2. تصفیه هوا: هوای ورودی قبل از هر چیز از فیلترهایی عبور می‌کند، تا گرد و غبار، آلاینده‌ها و ذرات معلق از آن حذف شوند. این امر به ویژه در مناطق با آلودگی هوا اهمیت زیادی دارد.
3. تنظیم دما و رطوبت: در AHU، هوا با استفاده از مبرد یا آب گرم یا سرد می‌شود. سپس، رطوبت هوا نیز با استفاده از رطوبت‌گیر یا رطوبت‌ساز تنظیم می‌شود.
4. توزیع هوا: هوای مطبوع از طریق کانال‌ها یا فن کویل‌ها به فضاهای مختلف ساختمان منتقل می‌شود. در سیستم‌های مرکزی، کانال‌ها هوا را به دریچه‌های تهویه در هر اتاق هدایت می‌کنند. در سیستم‌های فن کویل، هوای گرم یا سرد توسط فن کویل‌ها به طور مستقیم در هر فضا توزیع می‌شود.
5. گردش هوا: دمنده‌ها هوا را در داخل کانال‌ها یا فن کویل‌ها به گردش در می‌آورند تا دمای یکنواختی در تمام نقاط ساختمان حفظ شود..
6. کنترل: سیستم‌های تهویه مطبوع توسط کنترل‌کننده‌ها مدیریت می‌شوند. این کنترل‌کننده‌ها می‌توانند دما، رطوبت، کیفیت هوا و فشار هوا را به طور مداوم مانیتور کرده و تنظیمات سیستم را به طور خودکار تنظیم کنند.

سوالات متداول